Heb je een passie voor koken en lekker, bijzonder eten? Dan smul je vast ook bij het zien van een smakelijke culinaire foto. Misschien fotografeer je zelfs al regelmatig mooie gerechten, bijvoorbeeld voor een recept of een foodblog of misschien denk je er over om er binnenkort mee te beginnen.
Culinaire fotografie is namelijk best hot. We schrijven, bloggen, tweeten, kijken en lezen wat af over koken en eten. En een smakelijk beeld is daarbij onmisbaar, want zeg nou zelf: een vage, overbelichte foto van een rommelig bord is niet waar je blij van wordt.
We willen foto’s waarbij de smaken, geuren en kleuren eraf spatten. Maar makkelijk is dat niet. Culinaire fotografie is een kunst, letterlijk, en het vergt wat oefening om écht mooie foto’s te kunnen maken. Het goede nieuws is dat je in dit artikel dé onmisbare basistips krijgt waarmee ook jij de mooiste foodfoto’s kunt maken. En die tips komen niet van zomaar iemand.
Culinaire fotografie tot kunst verheven
Angélique Schmeinck, één van de slechts twee vrouwelijke meesterkoks die Nederland rijk is, heeft culinaire fotografie letterlijk tot kunst verheven. In haar Culinaire Galerie in hartje Velp komen de liefde voor fotografie en gastronomie samen: “Bij elk ingrediënt dat ik zie vraag ik me af wat het nog meer zou kunnen zijn. In vorm, textuur, structuur, kleur, smaak en alle relaties die daartussen kunnen bestaan.”
Een journalistiek fotograaf legt een situatie zoals die zich voordoet vast. Een fine art fotograaf brengt met fotografie veel meer haar gevoelens of visie over. Angélique Schmeinck is een culinaire fine art fotografe. Als ervaren chef kok kan ze als geen ander emotie in een culinaire foto leggen. Ze gebruikt ingrediënten en haar ‘chef’s passion’ om een beeld over te brengen.
Foodfoto’s die voor magazines, foodblogs of recepten worden gebruikt zijn net wat anders dan culinaire fine art. Bij foodfoto’s is het doel immers niet om een gevoel of visie over te brengen, maar om een gerecht zo smakelijk mogelijk vast te leggen. Toch zijn er zeker veel overeenkomsten. Angélique deelt haar onmisbare professionele stappen en bijbehorende tips, zodat ook jij foodfoto’s van de hoogste kwaliteit kan maken.
Stap 1 – Voor je begint: denk na over wat je wilt uitdrukken met de foto
Wat is het doel van je foto? Gebruik je het op social media, op een blog, een recepten website of boek? Denk goed na over wat je precies wilt overbrengen en maak een ‘schets’ van de foto. Welke ideeën, vormen, kleuren, structuren en associaties komen in je op als je over het gerecht en de ingrediënten nadenkt? Heb je een bepaalde herinnering of emotie bij het gerecht, dan kun je die meenemen in de setting.
Stap 2 – De voorbereiding
Een goede voorbereiding is van essentieel belang om een goede culinaire foto te kunnen nemen. Zorg dat de verschillende ingrediënten voor het maken van het gerecht al klaar staan. Oefen alvast wat met het klaarleggen van de ingrediënten (of tijdelijke plaatsvervangers), zodat je een goed beeld hebt bij hoe je straks het gerecht vastlegt. Speel met de belichting en instellingen van je camera.
Start aan de hand van de schets die je gemaakt hebt met de compositie. Vanaf welke hoek ziet het gerecht er het smakelijkst uit? Er zijn gerechten die er van bovenaf het smakelijkst uitzien, maar sommige gerechten komen juist van opzij het best uit de verf. Bedenk bovendien of het gerecht in het midden van de foto moet komen te staan, of juist niet.
Tot slot bepaal je het perspectief, afhankelijk van de compositie. Kies je voor een foto van bovenaf, zorg dan dat je alles goed zichtbaar verspreidt. Bij een foto van opzij kun je diepte creëren door de belangrijkste ingrediënten of gerechten voorop te plaatsen.
Stap 3 – De achtergrond en ondergrond
Het gaat dan wel om het gerecht, maar de achtergrond en ondergrond bepalen mede hoe goed dat gerecht uitkomt. Als het goed is heb je, voor je begon, tijdens het schetsen al nagedacht over de setting. Door de associatie die je met het gerecht hebt, wil je een bepaalde setting uitbeelden. Je zal dus moeten zorgen dat de achtergrond en ondergrond bij die setting passen.
Welke achter- en ondergrond je gebruikt maakt eigenlijk niet zoveel uit, zolang het maar past bij wat je wilt uitbeelden. Of je nu kiest voor een natuurlijke setting, met een stuk boomschors of voor een urban setting met een bakstenen ondergrond: zorg dat de focus op het gerecht blijft. Met weinig scherptediepte zorg je ervoor dat de achtergrond wat wazig blijft. Dit kan een goede manier zijn om het gerecht centraal te stellen.
Stap 4 – De presentatie van het gerecht
Het belangrijkste onderdeel van de foto: de ingrediënten en het gerecht. Zorg ervoor dat je verse ingrediënten gebruikt die er mooi uitzien. Zorg dat het geheel er smakelijk uitziet. Zo kun je groenten blancheren en koud afspoelen om een goede kleur te waarborgen en kun je op salades een beetje olie of water sprenkelen om er wat glans aan te geven.
Neem de foto zo snel mogelijk na de bereiding. Je kunt het gerecht aansnijden, maar doe dat met een superscherp mes, zodat je dit netjes kunt doen. Zorg dat je de verschillende onderdelen van het gerecht zorgvuldig neerlegt, en wacht tot het laatst met de ‘onomkeerbare stappen’, zoals het overgieten met een saus of jus. Neem tussendoor af en toe een testfoto om te zien of je compositie mooi uitkomt.
Neem eventuele slordigheden weg: spetters en andere onzuiverheden kunnen voor een rommelig geheel zorgen. Zorg met de verdere aankleding, zoals wat verse groenten, noten, pitten of krokantjes dat het geheel er nog smakelijker uitziet, maar doe dat met mate. Zoals vaak geldt ook hier: “less is more”.
Denk na over kleine details die de foto een uniek karakter kunnen geven, zoals het toepassen van asymmetrie, bijvoorbeeld door met oneven aantallen ingrediënten of aankleding te werken. Ook kun je voor beweging in de foto zorgen, door tijdens de foto bijvoorbeeld een saus op te gieten of een glas wijn in te schenken.
Stap 5 – Het nemen van de foto
Het gerecht staat klaar, je bent tevreden over de compositie en het perspectief: het is tijd om de foto te nemen. Voor het nemen van de foto gebruik je liefst een spiegelreflexcamera. De kwaliteit van de foto’s is dan hoog en je hebt de vrijheid om met de instellingen te spelen.
Stel de ISO-waarde zo laag mogelijk in om ruis te verminderen en beeldkwaliteit te verhogen. Met de diafragmawaarde zorg je vervolgens voor een grotere- of kleinere scherptediepte. Bij een kleinere scherptediepte wordt de achtergrond wazig, terwijl bij een hogere scherptediepte dit niet- of nauwelijks gebeurt.
Het liefst gebruik je daglicht voor een foodfoto en wanneer dat niet kan kun je zacht kunstlicht gebruiken. De flitser van de camera kun je eigenlijk niet gebruiken. Blijf zoveel mogelijk met daglicht- of zacht kunstlicht spelen. Als het toch te donker is kun je met zelfgemaakte reflectieschermen werken. Een stuk karton met aluminiumfolie kan bijvoorbeeld uitstekend licht weerkaatsen en zo onderbelichting verminderen.
Tot slot gebruik je liefst een statief. Zo heb je enerzijds je handen vrij om de compositie nog aan te passen en anderzijds voorkom je trillingen aan het toestel, wat de scherpte niet ten goede komt.
Culinaire kunst
Deze 5 stappen kunnen je helpen om de mooiste foodfoto’s te maken en hopelijk zetten ze je aan tot nieuwe ideeën en creaties. Kijk voor nog meer inspiratie eens naar de culinaire fotowerken van Angélique Schmeinck.